aslında buna nasıl başlasam bilemedim, girişim yok, direkt gelişip sonuca varmak istiyorum..
iskambil ilk olarak 9. yüzyılda Çin'de görülmüş. o zaman yapraklarla oynanan bir oyun türüyken evrimleşerek zamanımıza gelmiş. daha sonra 14. yüzyıldan önce Memlüklerde görülmüş ve sonra da avrupa topraklarına taşınmış. o günden bu güne, iskambil üzerinde kıtalar, milletlerarası değişimler olduğu aşikar. ilk zamanlarda kupa, maça yerine coin (bozuk para simgesi olarak coin demeyi uygun gördüm, karışmasın diye), kılıç kullanılırken, sonradan bunlar değişrek, dönüşerek, sentez yoluyla bugünkü haline gelmiş. asıl konumuz bu olmadığı halde belirtelim, bugünkü karo simgesi, almanların kullandığı meşe palamudu simgesinden devşirilirken, maça italyanların kullandığı yapraktan devşirilmiş. bu aralıkta şövalyeler girmiş, uşak girmi desteye,vale ilk başlrda yokmuş. burada şu dipnotu düşmekte fayda var, almanlar, italyanlar hala kendi kart sistemlerini kullanmaktalar..
gelelim tarihsel gelişimdeki notlara.
-başlarda destenin en düşük kağıdı, Knave(KN)dir. Fakat sonraları bu kağıt papaz ile karıştığı için (K), değişirilmiş ve Jack olmuştur. sonraları değeri de değişerek sınıf atlamıştır.hala bazı oyunlarda J en düşük kağıt kabul edilir.
-ta ki fransız devrimine kadar destenin en değerli kağıdı papazdır (Kral). Fransız devrimi sırasında, insanlar As en büyük olacak şekilde oyunları oynamaya başlamışlar ve bu da düşük seviyenin, kraliyet, iktidar üzerine yükselişini temsil eder.
- diğer renklilerin iki gözü görünürken maça vale, kupa vale ve karo papazı profilden çizilir (tek gözlüler).
-kupa papazının kafasının arkasında bir kılıç görünür. ilk bakışta bu intihar gibi görünse de, kılıcı tutan kolun yeninden bu elin kupa papaza eşdeğer olmadığı anlaşılabilir. çoğu destede, dikkatli bakılırsa bu elin maça kızına aittir.
- tüm papazlar kılıç taşırken karo papazı balta taşır ve keskin tarafı papaza bakar, bu yüzden baltalı papaz olarak da anılır.
- Joker desteye çok sonraları dahil olmuştur.19. yüzyılda amerikalılarca desteye eklenmiştir.
- Genelde maça asları bol şekillidir yahut firma logosunu bulundurur. bu da kaynağını ingilizlerden almakta. ingilizler iskambil destelerden vergi alırken, alındı damgası maça asın üstüne vurulur ve destenin en üstünde tutulurmuş.
- As (ace) kelimesinin kökeni latinceye dayanır ve anlamı en değersiz bozuk paradır. ace etrüskçe ve izlandacada ilah anlamına gelir. aynı zamanda sembolik anlamda "alfa ve omega", yani "başlangıç ve son"dur.
bunların dışında bir takım söylentiler daha var...karo papazının elleri kesik, hile yaptığı için kesilmiş gibi mitler var ama ne kadar gerçek olduğu tartışılır. açıkçası bana biraz atma geliyor...bir de kağıtların tek isimleri olduğu söylenir (misal: karo papazı- sezar). bu da dönem dönem iskambil oyunlarının yasaklanmasına dayanıyor, pek de ulvi bir değer yok.. kağıt türlerinin sınıfları simgelediğine ait söylentiler de var fakat bunun hakkında değerli kaynaklarda çok da fazla bilgi yok. bunlar genelde forumlarda dolaşan bilgiler.
nadide destelerimden biri de budur, bicycle siyah... oynaması biraz zordur ama gerçekten görsek olarak harika.
asıl oyunlarda kullanılan diamond back serisi bir sonraki yazıda...
Part2 Maça ası ve Part3 Joker'de buluşmak üzere...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder